Partitura u kojoj ništa ne piše (audioscore)

Komponovanje je proces koji se odvija u više faza, a jedna od uobičajenih podrazumeva zapisivanje muzičkih ideja. Konačan proizvod je partitura koja postaje vidljivi posrednik između stvaraoca i izvođača. Međutim, u današnje vreme ovo nije jedini put komunikacije na liniji kompozitor – interpretator.

Poslednjih decenija sve aktuelnije su zvučne ili audio partiture (audioscores). Sam termin vrlo ilustrativno sugeriše da se ove partiture oslanjaju isključivo na ono što čujemo – na zvučni, a ne pisani izvor. Dakle, ne postoji notni, niti kakav drugi zapis, već kompozitor posredstvom zvuka komunicira sa izvođačem. Ukratko, interpretator svira ono što čuje.

Ova savremena tehnika unapređuje mogućnosti komponovanja i izvođenja. Budući da ujedinjuje akustičke instrumente i elektroniku, dela koja nastaju audioscores metodom pripadaju oblasti elektro-akustičke muzike.

Audio partiture koriste se na različite načine, a pomenuću dva tipična. Jedan od njih podrazumeva da je kompozitor kreirao, uobličio i snimio zvučni „tekst“ koji muzičar potom interpretira oslanjajući se na zvučnu memoriju. Drugi pristup specifičan je zbog uloge kompozitora u samom procesu izvedbe. Naime, autor se za vreme koncerta nalazi na sceni sa izvođačima. Tada na licu mesta generiše elektronske zvučne obrasce koje muzičari tretiraju kao partiture. U oba pomenuta slučaja poenta je u imitaciji zvučnog izvora, a ne u improvizaciji na datu temu.

O svemu ovome bilo je reči na koncertu prošle nedelje. U okviru novosadskog 2K+ antifestivala savremene i eksperimentalne muzike, upoznali smo različite načine upotrebe audioscore metode u delima čiji su autori Sveta Nešić, Sandeep Bhagwati i Elisabeth Schimana.

Nakon muzičkog dela večeri, moderirala sam razgovor sa E. Šimanom, austrijskom kompozitorkom i pionirkom elektronske muzike u svojoj zemlji. Tom prilikom govorila je, između ostalog, o pojmu audioscore i objašnjavala kako ga koristi u svom stvaralaštvu. Ključ je u kompozitorkinoj prisutnosti na sceni. Šimana uživo kreira auditivne signale (ona ih naziva “zvučni entitet”). Te zvukove svaki izvođač čuje preko sopstvenog zvučnika i ima zadatak da ih odmah, na licu mesta imitira. U izvedbenom prostoru postoji onoliko zvučnika, koliko ima i interpretatora. Samim tim, tokom koncerta svaki instrumentalista gradi duet sa zvukom koji dolazi iz zvučnika, a svi zajedno sačinjavaju ansambl.

Za mene kao slušateljku bilo je posebno novo i uzbudljivo to što sam paralelno imala uvid i u audio partituru i u njeno izvođenje, budući da do publike istovremeno dopiru kako zvuci iz pojedinačnih zvučnika, tako i oni koje proizvode muzičari na akustičnim instrumentima. Imala sam utisak da na volšeban način špijuniram proces komponovanja i izvedbe dela, a ispostavilo se da je to sasvim dobar osećaj.

Music professional and enthusiast with the PhD in performance theory and more than 15 years of activism in arts and culture sector. In depth knowledge of the phenomenon and role of cultural performances in post-socialistic period, with special interest on state organized ceremonies. Dedicated advocate for the inclusion of democratic values in music education from preschool to university level. Choir conductor, promoter of the contemporary circus and author of dozens music critics, commentaries and articles.

Leave a reply:

Your email address will not be published.

Site Footer

Sliding Sidebar

O meni

O meni

Ja sam Nataša Tasić. O ulozi muzike i muzičkog obrazovanja u društvu promišljam, pišem i diskutujem oduvek. Blog Priredba i društvo postoji od 2020. i prostor je za takve teme.